cingozrecaininkupestesi

Duygudur kadın
Gurbette hasrettir, özlemdir yakıcı
Vuslatta neşedir sevinçtir didemde rakseden
hicrandır sinemi kasıp kavuran

Rüyadır kadın
Dilekleri arzuları olan
Bunları hayallere koyan
Hülyaya dalan serapta kaybolan

Ecrindir kadın
Bengisudur,tuanadır hazanda yağan
İremden gelen tuğbadır
Tuğbanın tuğçesidir, gölgesinde
Halesi minelli melekler dinlenen

Sudur kadın
Baharda sibeldir, semadan süzülen yağmurdur.
Tansudur selin akan,
Irmakla çoşan, deryaya kavuşan.
Seher vakti meltemle gülün yaprağına
Düşen şebnemdir, jaledir.
nevin bir yadedir hazana


Şehribandır kadın
Bazen melike bazen ece bazen sultan
Hem türkan hem ümmühan
Hem kudretlidir hem mihriban
Asude,sıdıka bir banudur
Hatundur her şeyden önce

Necmiyedir kadın
Müzeyyen gecede yıldızdır
Süheyladır,ayçadır,mehtaptır
Sema tutulduğunda
Hilalin almirasıdır,halesidir.

Nevradır kadın
Bir buket yasemin, bir demet yasemindir
Bir elçin manolya,gül,menekşe veya çiğdem
Melindir ya da nilüfer,nergiz figeni

Bahardır kadın
Fidandır yada gülnihaldır açan
Pınardır meralleri,ceylanları,
burçinleri,melisleri sulayan
Selvidir, defnedir daha yeni
Filiz vermiş fundadır

Sevdadır kadın
Bazen sevgi bazel idil bazen şeyda
Dilara,habibe ya da canan
Dilrubadır türlü nazla gönül kapan
Bengü sevgide binbir edası olan

Elvandır kadın
Berfinden de beyzadır
Elalı,gökçenli, nilgünlü ebrudur
Nigardır, sanemdir taktire şayan
Bir damla gülbahardır,gökçedir

Zeyneptir kadın
Elmas gibi eşsiz yakut gibi hoş
Zerrindir sırmalı ipeğe işlenmiş
Yeşimdir yosunu kıskandıran
Denizde incidir, dürdanedir

Gizemdir kadın
Nihana karışmış efsunlar yapan
Rukiyedir efsayla, füsunla oynayan
Samiradır, ilaydadır nehirde oynaşan
Simgedir,bir öyküde kaybolmuş
Şaşkın mısradır bilgeyi arayan

Sedadır kadın
Nida usulca ezgiye dönüşür,
Neva, saba veya şehinaz
Şakımaya başlar esin gelmiştir.
Meltem eser, cemre düşer yanılıp
Selen gelir bir berna ağlıyordur,
Cananı bir özgeye gönül verdi sanmıştır
Ardından esra bir büşra gelir gözdesi gelmiştir

Ranadır kadın
Peykerindeki bir buse,
Önce neşeli bir handeye
Sonra gülizarda bir gamzeye yol verir
Nihaldir selvi gibi,handandır
Hüsniyedir nisanın seması
Nadide birer orkidedir her birisi

hamiş: şiirde geçen 153 ya da 160 isim için bknz: link

Arzu giderici düşünme, bilişsel eğilim veya bişisel hata basit bir ifadeyle olmasını istediğin bir duruma rasyonel veya mantıklı gerekçeler üretip o şeyin gerçekmiş gibi algılayarak kendini rahatlatma, bahane üretme mekanizmasıdır. Literatürde bunun tam tanımı var( bknz ekşi, wiki) ama ben bu hatadan değil buna bağlı olarak oluşan başak bir bilişsel hatadan bahsedeceğim. Adı tam konulmamış daha çok kombine bilişsel hataların oluşturduğu bir durum.

Bu hatayı sonuçtan yola çıkarak gerekçelendirme yapmak, varmak istediğiniz noktayı önceden seçerek geriye doğru seçici ve kasti olarak kanıt doldurarak sonuçu haklı/doğru çıkarmak olarak tanımlayabilirim. Her ne kadar bilimsel ve mantık yürütme metodu olarak var olsa da, toplumsal sosyolojik veya durum analizi esnasında bunu yapmak gerçeği çarpıtmaya veya gerçeğin farklı algılanmasına yol açabilir. Örnekler biraz daha netleştirebilir.

En sağlam örneği sanırım şudur; Elinizde bir test kitabı var. Bir soruyu yaptıktan sonra cevap anahtarına bakarken bir sonraki cevabın doğru şıkkı da gözünüze çarptı. O çarpmadan sonra soruya döndüğünüzde soruyu çözmeye değil, doğru olduğunu gördüğünüz şıktaki sonucu verecek işlemler yapmaya çalışırsınız.

Bir başka örnek. pro ve con argumanları olan bir konuda varmak istediğinz sonuça seçici olarak proları seçip conları zayıf vermek. misal ben sigara içiyorum, bırakmayı da düşünmüyorum. Birisi sigarayı bırak dediğnde, sigarayı bırakmamalıyım dierek geriye doğru gerekçelendirme yaparak kafamın ütülenmesine mani oluyorum. Bu noktada "self-deception"-kendini kandırmaya- giriyor zira ben şahsen bu argümanlara inanmıyorum.

Bilim camiası bu yönelim/eğilimi fark ettiğinden bazı konuları bilismel araştırmanın dışında bırakmış. Genelde bu tarz geriye dönük dokumalar sosyal bilimlerde gayet yaygın zira tam bir kanıt bularak gerçekliği tam teşhir etme imkanından yoksun bu alanlar. Tarihin,sosyal bilimlerin , toplumsal ,ekonomik psikolojik alanların her zaman birden fazla gerçekliği, birden fazla okuması vardır. Örneklendirmek gerekirse 19. ve 20.yyda oluşmuş bütün ideolojilerde geriye dokuma vardır. Seçici bir şekilde kendi pozisyonları sağlamlaştırmak adına Plato-Aristoya kadar geriye giderler. Görünürde bunda yanlış bir şey yoktur ama bu hatalı bir görüntü nakletmektir zira Plato da Aristo da ne sosyalistti ne de bugünkü manasıyla idealist. Fikirleri bütünün bir kenara bırakarak destekleyici kısımları alınarak bunlar da o ideolojiye mensupmuş gibi gösterilir.

Bu yönelimden kaynaklı bir diğer hata, Nazi fallacy diye geçiyor. Nazilerin yaptıkları kötüdür. Dolayısı ile Naziye ait her şey kötüdür, Adolf kötüdür adolfa ait her şey kötüdür, nazizm kötüdür. Bunda ne var diyenleriniz olabilir, sonuçtan geriye gidiliyor. Katliam kötüdür ama katliamın gerekçelendirmesini serbest seçime kadar dayandırmak veya alakasız şeylerde de öne sunmak-Hitler kötüdür o yüzden resimleri de kötüdür- bilişsel ve mantık olarak hatalı çıkarımlardır.

Bu yönelimin en bariz örneği din ve ideoloji tartışmalarında ortaya çıkar. Her ne kadar ilk noktada kişi ikna ve gerekçelendirmesi düzgün kurmuş olsa da bir noktadan sonra o konuyla ilgili argümanlarda sonuçtan hareketle geriye dönük gerekçelendirme yapar. Tanrı vardır/yoktur, Dinler gerçektir/değildir gibi önermeleri herhangibir yönde kanıtlamaya çalışmak abesle iştigaldir zira başlangıç noktanda sonuç zaten elindedir, ya inanıyorsundur yada inanmıyor. Bundan sonra seçici bir şekilde gerekçelendirerek varmak istediğin sonça ulaşamaktır. Aynı şekilde Faşizm kötüdür/iyidir, Komunizm iyidir kötüdür gbi her yönden bolca kanıt bulunucak tartışmalarda da bu yapılır.

Bizim ülkede bunun yapıldığı bir diğer konuda Atatürk ile ilgili olandır. Zira Mustafa Kemal atatürk'ün hemen her konuda hem destekler hem de aksi yönde sözleri vardır. Afacan kişiler Atatürkle ile ilgili bir önerme yapıp varmak istedikleri sonuca seçici olarak bu sözlerden derleme yaparak ulaşır ve bunun gerçeklik olduğunu iddia ederler. Ama sadece gerçekliğin bir parçasıdır ve çok ciddi ajan-sistem sorununa işaret eder teorilerde.

Günlük hayatta ilk başta verdiğim hatayla benzeştiği duruma geleyim. Şimdi iki tane hanım abla oturuyorlar. Biri diğerine-isim verelim ayşe olsun- eşim beni aldattı diyor. Ayşe üzüldüm işte napcan netcen tarzı giderken. Aldatılan hatun "kızım erkek milletine güven olmaz" diye bir genelleme yapıyor. Bu noktadan sonra Ayşenin önünde bir dikatomi oluşuyor. Ya aldatır ya aldatmaz diyecek ve hangisini seçerse seçsin geriye dönük kanıt arayışına girecek. Aldatmaz benim eşim dediyse buna hem kendini hem de karşısındaki ikna etmek için eşinin o güne kadar yaptıkları söylediklerinden derleme yapıcak ve bunu yaparken şüpheye yol acıcak şeyleri es geçicektir. Ya aldatıyorsa diye içine kurt düşerse bu kezde bununa kanıtlar üretecektir. Hatta bir önceki durumda aldatmaza kanıt sunduğu sözler bile aldatıyora yorulabilir. Ama aslında bunlar sadece öylesine söylenmiş sözler veya davranışlar olabilir.

Bu şekilde somut kanıtlar olmadan kanıya varmak yerine muallaktaki kanıtlardan çıkarımlar yaparak geriye gerekçelendirme yapmak oldukça sakıncalı bir durum. İlk baştaki bilişsel yönelimde bu anlattığım sonuca peşin hükmedip geriye doğru gerekçelendirme yapmakta aşırıya kaçıldığı durumlarda bireyin gerçeklikten kopmasına ve kendi kurgusu gerçeklikle örtüşmeme durumlarında şiddetli ruhsal travmalara yol açabilir. Eğer karşınızdaki böyle bir yaklaşıma sahip olduğunu biliyorsanız varsayımlarla konuşmamanız o kişinin hayrına olur. Zira varsayımlarınızı kendi savını destekleyecek şekilde yoracak ve senaryosunu sağlamlaştıracaktır.

Böyle biryönelim eğilim litaratürde tanımlı var mı bilmiyorum okumadım ama isnanların ekserisinde bı yönelim mevcut zira okullarda verilen eğitim biraz körüklüyor bunu.

link1(ingilizce wiki) link 2(Türkçe ekşi)
felsefik argümanlar için bunlara bakabilirsiniz,ekşiye girdiğinizde bilinç kısmına da uğrayın derim.

    Öncelikle şeyin felsefesi benim tanımlamam litaratürde böyle bir şey bulamazsınız, qualia'nın kelime karşılığı şey zamirine denk geliyor. Felsefedeki karşılığı deneyimin öznelliği veya kişisel tecrübenin özelliği diyebiliriz.

   Bu tartışma bizdeki çok gezen mi bilir çok okuyan mı ile eşdeğer sayılır, özetle bunun varlığını veya yokluğunu sorgulayan amcalar salt okuyarak bir şeyi tamamen bilebilir miyiz? veya öğrenme deneyim olmadan mümkün müdür gibi soruları cevaplamaya çalışıyorlar.

Kanserli hücreler dokuları nasıl sararsa öyle sarmışken bedenimi
Sensiz kalmaya yol açacak tüm tedavileri reddedeceğim
Sarmaşıklar nasıl sarıldığı bitkiyi yok eder sonra kendileri de ölürse
Onunki de o hesap sevdiğinden yaptı diyeceğim.
Zemheri karanlıklar tüm haşmetiyle baharı kuşattığında
Seni bulup kaybettiğim o günü yad edeceğim
Kimse anlamasa bile biz bileceğiz şair ne demek istemiş
"Beni bu güzel havalar mahvetti" derken.
Seni tanıdığım o lanetli güne birlikte söveceğiz.

Sen soğuk, havanın senden soğuk olduğu o soğuk kış günlerini
Hep ayrı bir seveceğim, Ankara'nın ayazında titrerken
Arkandan durup öylece seyredeceğim, yıldızlar bile
Soğuğa dayanamayıp silinirken ben elimde şarap
Kuğulu parkta içip içip kendimden gececeğim.

Ve o gün gelip dünya yerinden oynadığında her şeyi bırakıp
Seni arayacağım, o olmadan hiç bir yere gitmem diyeceğim
Ömrü boyunca inanmış olan ben, son dakikada isyan bayrağını çekeceğim
İsrafil'in üflediği suru susturacak kuvvetle sesle seni arayacağım.
Tüm ömrüm boyunca yanımda olup her şeyimi bilen melekler bile
Anlam veremeyecek bu halime, cehenneme üye kazanan şeytan sırıtacak bıyık altından.

Evren susacak, yıldızlar susacak, tüm sesler susacak duyu yoksunluğu halinde buluşacağız
Tüm sorgun esnasında gönüllü avukatın olacağım, hiç bir şey değişmeyecek olsa bile
Son ana kadar pes etmeyeceğim, bana karşı olan suçlarında bile itiraz edeceğim.
Dünyaya gözlerimi açtığımda yanımda annem vardı, dünyayı anlamaya başladığımda o vardı diyeceğim
Annemdir o benim, sevgiyi bilmezken aşkı bana  öğretti sevgilimdir o benim
Kalp atışlarım söze dökülecek, o olmasa ben bir işe yaramazdım nolmuş kırdıysa diyecek
Anlatacak her şey bir bir, İsrafil bile surunu bırakıp kulak verecek.
Sevmeyi aşkı, dünyayı iyiyi kötüyü nasıl öğrettiğini anlatacak, öğretmenim o diyecek.
Bu kahpe dünyada edindiğim tüm yetenekleri, öğrendiğim her şeyi ortaya dökeceğim savunmanda

Ve cehenneme giderken sen güzel sevgilim
Bu kez arkandan bakmayıp ben de senle geleceğim.
Ahir dünyada hayalinle yaptığım sohbetleri edecek bolca vaktimiz olacak.
Şairin dediğine gönderip "sensiz de yaşadım ama senle bir başka yaşardım" diyeceğim
Seni seven çok olsa da kimse benim gibi sevemedi, sevemezdi diyeceğim .
Üst dudağın yukarı doğru kıvrılıp, gözlerin kısılıp, başını hafif geriye atıp burnun kocaman acılıp şaşırken
Ben yanağına usulca bir buse kondurup koluna gireceğim, sonsuzluk uzun ama sensizlik kadar değil deyip
Sessizce ekleyeceğim ne de olsa beşkitaşlıyız kombineyi yakmak olmaz
Geniş bir gülümse yayılacak tüm yüzüne, el ele gülerek gideceğiz cezamızı çekmeye.
Tövbe et tekliflerini reddeceğiz, kalbimizdeki yangınlardan sonra vız gelir diyerekten

Mezarda son bulan sevdalardan olmayacak bizimkisi, ölümden sonra bile seni seveceğim.